Ατλάντικ, Aldi, DIA, Βερόπουλος, Μαρινόπουλος. Είναι μερικές από τις πιο γνωστές επωνυμίες αλυσίδων σούπερ μάρκετ, οι οποίες πλέον δεν υφίστανται στην ελληνική αγορά είτε διότι πτώχευσαν, είτε διότι εξαγοράστηκαν (αφού κόντεψαν να πτωχεύσουν), είτε διότι αποχώρησαν από την ελληνική επικράτεια. Κοντά σε αυτές είναι πολύ περισσότερες οι μικρές, περιφερειακές αλυσίδες σούπερ μάρκετ που δεν υπάρχουν πλέον, με την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών να αποτελεί την αιτία ή την αφορμή και σε κάθε περίπτωση τον καταλύτη της συγκέντρωσης που επιτελείται στον κλάδο και που, κατά πολλούς, θα συνεχισθεί και για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια.
Τα στοιχεία για τη διαχρονική εξέλιξη των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα είναι αποκαλυπτικά. Το 2008 λειτουργούσαν στη χώρα 104 αλυσίδες σούπερ μάρκετ, με τον αριθμό τους σταδιακά να μειώνεται, φτάνοντας μέσα στο 2016 να λειτουργούν σχεδόν οι μισές και συγκεκριμένα 55. Το 2016, βεβαίως, ήταν η χρονιά των πλέον σημαντικών εξελίξεων, καθώς η «Βερόπουλος» πέρασε στον έλεγχο της Metro και η «Μαρινόπουλος» στον έλεγχο της «Σκλαβενίτης», ενώ η ΑΒ Βασιλόπουλος συνέχισε την περυσινή χρονιά την επέκταση και μέσω εξαγοράς τοπικών αλυσίδων, συγκεκριμένα μέσω της εξαγοράς της «Κανάκης» στη Σαλαμίνα.
Η μείωση των αλυσίδων κατά περίπου 50% δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη μείωση των σημείων πώλησης. Μάλιστα το 2012, στην «καρδιά» της κρίσης, είχαμε ρεκόρ καταστημάτων, 4.498, καθώς ακόμη επικρατούσε η λανθασμένη, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, πρακτική κάποιων λιανεμπόρων να προσπαθούν να αυξήσουν τον τζίρο τους μόνο μέσω ίδρυσης νέων καταστημάτων που η αγορά, όμως, δεν τα άντεχε (βλ. «Μαρινόπουλος»).
Το 2016, πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο «Πανόραμα των ελληνικών σούπερ μάρκετ» (εκδόσεις Boussias Communications), τα σημεία πώλησης του κλάδου (μεμονωμένα και καταστήματα αλυσίδων) ανέρχονταν σε 4.117 έναντι 4.485 το 2015, μείωση δηλαδή κατά 8,21%. Σε απόλυτους αριθμούς, η μεταβολή είναι πιο εντυπωσιακή, καθώς μέσα σε μία χρονιά 368 καταστήματα έβαλαν «λουκέτο», με τη συντριπτική πλειονότητα αυτών (300 από τα 368) να αφορά τα σημεία πώλησης αλυσίδων που έχουν στο δίκτυό τους πάνω από 16 καταστήματα. Πρόκειται κυρίως για καταστήματα των δικτύων της «Μαρινόπουλος» και της «Βερόπουλος» που έκλεισαν, κυρίως πριν από τη μεταβίβασή τους στους νέους ιδιοκτήτες.
Η συγκέντρωση στον κλάδο του λιανεμπορίου τροφίμων εξελίσσεται και σε ένα άλλο επίπεδο. Πέραν, δηλαδή, των εξαγορών και των συγχωνεύσεων μεταξύ αλυσίδων ή της πτώχευσης αλυσίδων ή μεμονωμένων σούπερ μάρκετ, παρατηρείται διαρκής συρρίκνωση του αριθμού των μεμονωμένων, των παραδοσιακών καταστημάτων τροφίμων (κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, ιχθυοπωλεία, αρτοποιεία).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, το 2016 στην Ελλάδα λειτουργούσαν 4.583 παραδοσιακά καταστήματα τροφίμων έναντι 4.723 το 2015, μείωση δηλαδή κατά 2,96%. Σε σύγκριση με το 2010, η μείωση είναι πολύ μεγάλη, της τάξεως του 28%.
Μέσα σε έξι χρόνια «εξαφανίστηκαν» 1.811 παραδοσιακά καταστήματα τροφίμων, με τους καταναλωτές να στρέφονται στα σούπερ μάρκετ για την αγορά νωπών λαχανικών, κρεάτων και ψαριών. Συχνά δε στρέφονται στα σούπερ μάρκετ προκειμένου να προμηθευτούν ακόμα φθηνότερα κατεψυγμένα κρέατα, ψάρια και λαχανικά.
Ψωνίζουν και τρόφιμα από τα ηλεκτρονικά καταστήματα
Συμπληρωματικά σε σημαντικό βαθμό και εν μέρει ανταγωνιστικά προς τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ λειτουργεί το κανάλι του ηλεκτρονικού εμπορίου. Από τις παραδοσιακές αλυσίδες σούπερ μάρκετ που διαθέτουν, δηλαδή, κυρίως φυσικά καταστήματα, ηλεκτρονικό κατάστημα έχουν αναπτύξει η ΑΒ Βασιλόπουλος και πολύ πρόσφατα η αλυσίδα Κρητικός. Η πρώτη επιχείρηση σούπερ μάρκετ που είχε αναπτύξει ηλεκτρονικό κατάστημα ήταν η «Βερόπουλος», το οποίο όμως έπαψε να λειτουργεί όταν οι δραστηριότητες της εταιρείας στην Ελλάδα μεταβιβάστηκαν στη Metro AEBE. Η τελευταία, τον Φεβρουάριο του 2017, ξεκίνησε στρατηγική συνεργασία με το πρώτο αμιγώς ηλεκτρονικό σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, το welovesupermarket.gr, το οποίο ιδρύθηκε το 2013. Ενα από τα πρώτα ηλεκτρονικά σούπερ μάρκετ, που αρχικά λειτουργούσε ως συνεργάτης της Carrefour – Μαρινόπουλος, είναι το caremarket.gr. H εταιρεία με μετόχους κατά 65% την Total Fit Products και κατά 35% την κυπριακή Armaria Investments Ltd. διαθέτει από το ηλεκτρονικό της κατάστημα τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας της «Σκλαβενίτης». Αμιγώς ηλεκτρονικά σούπερ είναι το e-fresh.gr που δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2016 και το yoda.gr που ξεκίνησε να λειτουργεί τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Convert Group, το 2017 ο τζίρος των ηλεκτρονικών σούπερ μάρκετ διαμορφώθηκε συνολικά σε περίπου 37 εκατ. ευρώ. Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δείχνει την προοπτική ανάπτυξης του συγκεκριμένου καναλιού, είναι ότι πλέον οι καταναλωτές ψωνίζουν από τα ηλεκτρονικά σούπερ μάρκετ κυρίως τρόφιμα, σε αντίθεση με το πρόσφατο παρελθόν, όπου ψώνιζαν κυρίως απορρυπαντικά και είδη παιδικής φροντίδας (π.χ. πάνες). Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Convert Group, το 53% των πωλήσεων στα ηλεκτρονικά σούπερ μάρκετ αφορούσε τρόφιμα. Σε μεγάλη απόσταση με 16% καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση τα προϊόντα νοικοκυριού και με 15% τα είδη προσωπικής φροντίδας και υγιεινής.
Πέραν του συμπληρωματικού χαρακτήρα που έχει για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ το κανάλι των ηλεκτρονικών πωλήσεων, συμβάλλει λόγω της ανάλυσης δεδομένων που μπορεί να γίνει μέσω αυτού, στο να προβαίνουν πλέον και οι επιχειρήσεις αυτού του κλάδου σε στοχευμένες, προσωποποιημένες προσφορές, ενισχύοντας έτσι την πιστότητα των καταναλωτών. Για παράδειγμα, από το ερχόμενο Πάσχα στα καταστήματα My Market θα υπάρχει ασύρματο Ιντερνετ και μέσω εφαρμογής θα παρέχεται στον καταναλωτή πληροφόρηση για στοχευμένες προσφορές σε πραγματικό χρόνο.
Πηγή: Καθημερινή
