Πολλές φορές ακούγεται ο όρος «ψυχοσωματικά συμπτώματα» χωρίς να γνωρίζουμε σε τι ακριβώς αναφέρεται. Η απορία μήπως διάφορες ιατρικές παθήσεις έχουν ψυχολογική αιτία, αφορά σήμερα όλο και περισσότερους γιατρούς, ψυχολόγους αλλά και ασθενείς. Υπάρχουν στιγμές που η προέλευση της πάθησης, δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο με ιατρικούς όρους αλλά χρειάζεται και ψυχολογική ερμηνεία. Παρ’ όλα αυτά, για να μπορέσει να χαρακτηριστεί μία πάθηση ψυχοσωματική και να παραπεμφθεί ο ασθενής από το γιατρό σε ψυχολόγο, απαιτείται να έχει ολοκληρώσει ο ασθενής τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, οι οποίες από ιατρικής τουλάχιστον απόψεως, θα τον έχουν καταστήσει υγιή.
Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες θεωρούνται από τους περασμένους αιώνες, ότι εμπλέκονται σε μεγαλύτερο ή σε μικρότερο βαθμό σε κάθε αρρώστια και επεισόδια αρρώστιας. Κάθε πάθηση θεωρείται ότι έχει πολλαπλή αιτιολογία, δηλαδή είναι το αποτέλεσμα της σύμπλοκης διαντίδρασης βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραμέτρων. Κάθε μία από τις παραπάνω τάξεις των μεταβλητών μπορεί να παίζει είτε απαραίτητο είτε συντελεστικό αιτιολογικό ρόλο.
Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα δεν είναι καθόλου αμελητέα και δεν πρέπει να λαμβάνονται επιφανειακά από το άτομο σε μία ιατρική πάθηση. Τα συμπτώματα αυτά είναι το καμπανάκι, το ξυπνητήρι του οργανισμού για περαιτέρω ασθενικά συμπτώματα που δύναται να δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα στον ασθενή. Συνήθως προέρχονται από ιδιαίτερα στρεσογόνες καταστάσεις που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος στην καθημερινότητά του, χωρίς όμως να μπορεί να τις συνδέσει άμεσα. Εσωτερικές και ασυνείδητες συγκρούσεις, εκτυλίσσονται μέσα του, προκειμένου να αναζητήσουν διέξοδο. Όσο δεν εξωτερικεύονται με ένα τρόπο που να προσφέρουν ηρεμία και ανακούφιση, τόσο το σώμα βρίσκει τη λύση να διοχετεύσει προς τα έξω αυτή τη σύγκρουση με άλλο τρόπο, μέσα από την αρρώστια. Εκείνη τη στιγμή, ο άνθρωπος οφείλει στον εαυτό του να αναγνωρίσει το σύμπτωμα, ακόμα και όταν δεν μπορεί να το συνδυάσει με κάποια αιτία.
Η θεραπεία από έναν ψυχολόγο, μπορεί να γίνει συνδυαστικά με την ιατρική αγωγή, εφόσον έχει παρεπεμφθεί η περίπτωση από γιατρό. Ακολουθείται εξειδικευμένη θεραπεία, που βοηθά τον ασθενή να κατανοήσει την πηγή του συμπτώματος και να καταπολεμήσει τη ρίζα του, ώστε να μην επιστρέψει με καμία άλλη μορφή.
Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα προσδιορίζονται σε όλο το φάσμα των σωματικών ενοχλημάτων, όπως διάφοροι πόνοι που πιστεύεται ότι είναι εκδηλώσεις ψυχολογικού στρες και δεν συνδυάζονται με οργανική παθολογία. Αυτά παίρνουν τη μορφή διάφορων εκδηλώσεων όπως πίεση στο στήθος, πόνοι στο στομάχι, σεξουαλικά προβλήματα, πονοκέφαλοι, κόπωση, ζαλάδες, ανορεξία, βουλιμία, αϋπνίες, γαστρεντερολογικές παθήσεις κ.α. Η ενόχληση δεν χρειάζεται να φτάσει σε μη αναστρέψιμο σημείο για να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Οι ψυχοσωματικές ασθένειες είναι το ίδιο επιβλαβείς με τις ιατρικές. Είναι σημαντικό να τις προλάβετε, πριν δημιουργηθούν πιο δυσάρεστες επιπλοκές. Δεν ωφελεί σε τίποτα να τις βάζετε κάτω από το χαλί. Μην τις φοβηθείτε. Αναγνωρίστε τις έγκαιρα, ώστε να τις θεραπεύσετε άμεσα και αποτελεσματικά.
Χαράλαμπος Παν. Πίσχος, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
