Με αφορμή το σάλο που ξέσπασε για την «ειδικό» που παρουσιάστηκε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ANT1 με την ανάλυση της περί των αυξητικών τάσεων των βιασμών τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω συγκεκριμένης βιταμίνης και ρουχισμού των γυναικών είναι ίσως αναγκαίο να ξεκινήσει ένας διάλογος που έπρεπε να έχει γίνει από καιρό. Ποιος μπορεί να χρησιμοποιεί έναν συγκεκριμένο επαγγελματικό τίτλο και τι νομική κατοχύρωση υπάρχει για να προστατευθεί η κοινωνία από τυχόν επιτήδειους; Για τα επαγγέλματα του ψυχοθεραπευτή ή του συμβούλου ψυχικής υγείας ακόμη δυστυχώς καμία και αυτό είναι κάτι που αξίζει να αναλυθεί στις γραμμές που ακολουθούν.
Αρχικά χρειάζεται να γίνει μια αποσαφήνιση των τίτλων «Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας» , «Ψυχοθεραπευτής» γιατί είναι σχετικά καινούργιοι όροι και ίσως όχι και τόσο διαδεδομένοι ακόμη στην Ελλάδα. Ο Σύμβουλος ψυχικής υγείας και η συμβουλευτική γενικότερα έχει ως στόχο «να δώσει στα άτομα ευκαιρίες να επεξεργαστούν θέματα που τα απασχολούν με σκοπό να ζήσουν μια, κατά την κρίση τους, περισσότερο ικανοποιητική και ολοκληρωμένη ζωή, τόσο σε προσωπικό επίπεδο αλλά και ως μέλη μιας ευρύτερης κοινωνίας.» [1] Αντίστοιχα ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή είναι μέσω της θεραπευτικής σχέσης που αναπτύσσει με τον πελάτη/θεραπευόμενο να βοηθήσει τον δεύτερο να αναγνωρίσει, να επεξεργαστεί και να βρει λύσεις ίσως, σε θέματα που τον απασχολούν μέσω τακτικών συναντήσεων που κυμαίνονται ανάλογα την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση του κάθε επαγγελματία.
Τα όρια ανάμεσα στα δύο παραπάνω επαγγέλματα είναι λεπτά και γιαυτό τις περισσότερες φορές θα συναντήσουμε κάποιον σύμβουλο ή ψυχολόγο να ασκεί και ψυχοθεραπεία ταυτόχρονα. Είναι χρήσιμο να τονίσουμε ότι τόσο ο ψυχοθεραπευτής όσο και ο σύμβουλος ψυχικής υγείας δεν είναι ψυχολόγοι και ως εκ τούτου έχουν και διαφορετικές σπουδές. Οι μεν ψυχολόγοι έχουν προπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία, οι δε ψυχοθεραπευτές και οι σύμβουλοι είναι απόφοιτοι ανθρωπιστικών ή κοινωνικών σπουδών και έχουν περαιτέρω σπουδές στην συμβουλευτική ή την ψυχοθεραπεία που κατ’ ελάχιστον είναι τρία έτη. Επιπρόσθετα όπως σε κάθε επάγγελμα που έχει να κάνει με τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου είναι απαραίτητο να υπάρχει ταυτόχρονη προσωπική ψυχοθεραπεία του εκπαιδευόμενου συμβούλου ή ψυχοθεραπευτή που ανάλογα τον επαγγελματικό σύλλογο που θα εγγραφεί μπορεί να κυμαίνεται σε δύο ή τρία χρόνια κατ’ ελάχιστο.
Το πρόβλημα των ημερών μας όσο αναφορά την «ειδικό» που εμφανίστηκε ως αερόλιθος στο δελτίο ειδήσεων του ANT1 ξεκινάει από την βραδύτητα του κράτους όσο αναφορά την νομική αναγνώριση και κατοχύρωση των επαγγελμάτων του συμβούλου ψυχικής υγείας ή του ψυχοθεραπευτή όπως αντίστοιχα έχουν κάνει άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Να αναγνωριστούν δηλαδή τα επαγγέλματα αυτά και νομικά ως επαγγελματικοί τίτλοι με ταυτόχρονη νομική καθιέρωση όρων και προϋποθέσεων για την άσκηση τους. Στους δε αντίστοιχους επαγγελματικούς συλλόγους που ήδη υπάρχουν όπως την Ελληνική Εταιρία Συμβουλευτικής και την Εθνική Εταιρία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος να δοθεί η δυνατότητα άρσης της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος σε όποιον δεν ασκεί το επάγγελμα σύμφωνα με τους ήδη υπάρχοντες κανονισμούς δεοντολογίας.
Βέβαια αξίζει να αναφέρουμε ότι από μεριάς των επαγγελματικών ενώσεων είναι όλα έτοιμα, «το τραπέζι έχει στηθεί». Χάρη στον επαγγελματισμό πολλών συμβούλων και ψυχοθεραπευτών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη έχουν καθιερωθεί και λειτουργούν ήδη εδώ και πολλά χρόνια αυστηρά κριτήρια εισδοχής στις ψυχοθεραπευτικές ενώσεις και έχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο πιστοποιηθεί κέντρα εκπαίδευσης και άλλα ερευνητικά ινστιτούτα για να εκπαιδεύουν ψυχοθεραπευτές με τα υποχρεωτικά χρόνια εκπαίδευσης να ανέρχονται στα τέσσερα έτη. Επιπλέον σαν ένα πρώτο βήμα από μεριάς πολιτείας από το 2014 έχει αναγνωριστεί κωδικός έναρξης του επαγγέλματος του συμβούλου ψυχικής υγείας στην εφορία. Αυτό που μένει είναι η τελική βούληση να καθαριστεί το τοπίο από ζιζάνια που σφετερίζονται τίτλους εκμεταλλευόμενοι το νομικό κενό που υπάρχει εδώ και χρόνια στον κλάδο.
Ο τομέας της ψυχικής υγείας είναι πολύ ευαίσθητος για να μπορούμε να παίζουμε. Χρειάζεται τόσο η πολιτεία όσο και οι επαγγελματίες να διαθέτουν ισχυρή συναίσθηση της ευθύνης και της σοβαρότητας του ρόλους τους. Δεν μπορούμε πλέον να αφήνουμε τις ψυχές των ανθρώπων βορρά στις κακόβουλες ορέξεις ορισμένων απαίδευτων που κριτήριο τους έχουν μόνο το εύκολο κέρδος. Το αρμόδιο υπουργείο υγείας πρέπει να ενεργήσει άμεσα και να βάλει μια τάξη στο τοπίο σε συνεργασία με τους αρμόδιους επαγγελματικούς φορείς με ένα σοβαρό σχέδιο μακριά από φανατισμούς και στρατόπεδα παρά μόνον με βασικό άξονα την εξασφάλιση της ποιοτικής παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας από προστατευμένους και κατοχυρωμένους νομικά επαγγελματίες στο κοινωνικό σύνολο.
Χρήστος Κουφουδάκης
Εκπαιδευόμενος Ψυχοθεραπευτής
[1] Ελληνική Εταιρία Συμβουλευτικής, Το έργο του Συμβούλου Ψυχικής Υγείας
