Ο τομέας του αθλητισμού και της αναψυχής έχει υποστεί ραγδαίες αλλαγές και έχει συρρικνωθεί σημαντικά, παρ’ όλα αυτά συνεχίζει να κατέχει σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων και των κοινοτήτων. Ο βασικότερος παράγοντας αυτής της αλλαγής παραμένει η λιτότητα. Οι κυβερνώντες πρέπει να επιλέξουν πώς θα ελέγξουν το ελλειμματικό ταμείο της χώρας -ανάμεσα σε φόρους και μειώσεις- που θα εστιάσουν και με ποια ταχύτητα θα εφαρμόσουν τις πολιτικές τους αποφάσεις. Όποιες και να είναι οι επιλογές, τα δημόσια έξοδα θα συνεχίζουν να μειώνονται, και ο αθλητισμός και η αναψυχή θα συνεχίζουν να δοκιμάζονται σχετικά με την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητά τους.
Κατά την τελευταία δεκαετία έχει αυξηθεί σημαντικά η εμφάνιση επιστημονικών στοιχείων σχετικά με την αξία και τη σημασία της σωματικής άσκησης στην υγεία των ανθρώπων, και η συμβολή του αθλητισμού στη ζωή μας είναι πλέον αναγνωρίσιμη. Πέραν της βελτίωσης της σωματική και ψυχικής υγείας, ο αθλητισμός σε ένα μεγάλο βαθμό μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο χαμηλού κόστους και υψηλής αποτελεσματικότητας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση και την επίτευξη ενός ευρέος φάσματος αναπτυξιακών στόχων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Να γίνει το μέσον για οικονομική ανάπτυξη, ασφαλέστερες και αναπτυσσόμενες κοινωνίες, και να αποτελέσει σημαντικό θεμέλιο για τα παιδιά και τους νέους. Φυσικά, με την κεντρική εξουσία της χώρας οικονομικά αδύναμη να ενισχύσει τις αθλητικές δομές, το βάρος της αθλητική ανάπτυξη πέφτει στους ώμους των τοπικών αρχών. Τα όργανα τοπικής αυτοδιοίκησης μπορεί ουσιαστικά να παραμένουν οι μεγαλύτεροι και σημαντικότεροι πάροχοι αθλητισμού και αναψυχής, αλλά η συνολική τους χρηματοδότηση έχει μειωθεί. Το στοίχημα για τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι πέραν της ανάπτυξης ενός συγκεκριμένου και μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδίου για τον αθλητισμό, να δημιουργήσουν προγράμματα και δράσεις τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν με επιτυχία, είναι σύγχρονα και ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών. Η επιτυχία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου απαιτεί τη κινητοποίηση και συνεργασία φορέων αθλητισμού, εκπαίδευσης, πολιτισμού, ΜΚΟ, ιδιωτικού τομέα, με σκοπό την αξιοποίηση τεχνογνωσίας, την μόχλευση πόρων, την ανάπτυξη ικανοτήτων και το συντονισμό των δράσεων. Οι συνεργασίες αυτές θα προκύψουν μέσα από τη διαδικασία ανάπτυξης του στρατηγικού σχεδιασμού που επιβάλλεται να είναι ανοιχτή και να δίνει την ευκαιρία συμμετοχής και διαβούλευσης όχι μόνο σε φορείς αλλά και σε πολίτες.
Η επιστημονική έρευνα και η πρακτική εμπειρία, έχει να προτείνει σημαντικές συστάσεις που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτικών και προγραμμάτων. Κατ’ αρχήν πρέπει να υπάρξει προβολή και ανάδειξη της ιδέας πως ο αθλητισμός, μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση διαφόρων κοινωνικών προκλήσεων και τη μείωση των δημοσίων δαπανών που συνδέονται με αυτές τις προκλήσεις˙ έτσι ώστε αντιστραφεί η αντίληψη που θέλει τον αθλητισμό σαν πολυτέλεια συγκριτικά με τις υπόλοιπες αναπτυξιακές ανάγκες μιας χώρας και άρα ακατάλληλο για επενδύσεις. Δεύτερον, η πρόσβαση σε πηγές γνώσεων και σε δεδομένα ερευνών, επιβάλλεται να χρησιμοποιηθεί από τους φορείς, για τη λήψη επιστημονικών στοιχείων που μπορούν να προσφέρουν σημαντικές κατευθύνσεις για το πώς πρέπει να γίνει ο σχεδιασμός των αθλητικών προγραμμάτων. Παράλληλα, η χάραξη της αθλητικής πολιτικής οφείλει να συμβαδίζει με τις προτεραιότητες άλλων δομών ή και υπηρεσιών της κεντρικής ή και τοπικής διοίκησης όπως νεολαίας, πολιτισμού, τουρισμού, υγείας, απασχόλησης, παιδείας, ανάπτυξης, περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ανάδειξη των πολλών οικονομικών οφελών , όπως η μείωση των δημόσιων δαπανών για την υγεία, η ανάπτυξη της αθλητικής αγοράς, και η αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων. Τέλος, κάθε πόλη χρησιμοποιώντας τα προγράμματα αθλητισμού και αναψυχής, τις αθλητικές εγκαταστάσεις και τους υπαίθριους χώρους άθλησης που διαθέτει, μπορεί να αποτελέσει έναν αθλο-τουριστικό προορισμό.
Εν κατακλείδι, η ανάγκη για εστίαση στην ανάπτυξη του αθλητισμού και της αναψυχής είναι απαραίτητη. Η επένδυση στις αξίες της φυσικής άσκησης, αποτελεί σημαντικό τρόπο αντιμετώπισης των συνεπειών της οικονομικής κρίσης και των πολιτικών λιτότητας. Τα αποτελέσματα των παραπάνω πρακτικών σε κοινωνίες που τα έχουν εφαρμόσει είναι θεαματικά, ας αναρωτηθούμε αν αξίζει να κάνουμε το ίδιο και στις δικές μας.
Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης,
MSc Sport Management
