“Ο κομαντάντε της κουβανικής επανάστασης απεβίωσε στις 22:29 (τοπική ώρα) χθες το βράδυ”, ανακοίνωσε ο αδερφός του Φιντέλ, Ραούλ Κάστρο, απευθυνόμενος στον λαό της Κούβας.
Ο πατέρας της επανάστασης ήταν 90 ετών και από το 2006 και μετά είχε παραδώσει την εξουσία στον αδερφό του. Η σορός του “θα αποτεφρωθεί”, δήλωσε ακόμη ο νυν πρόεδρος της Κούβας, Ραούλ. “Σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει ο σύντροφος Φιντέλ, η σορός του θα αποτεφρωθεί τις πρώτες ώρες” του Σαββάτου, ανακοίνωσε ο Κουβανός πρόεδρος σε διάβημα του που μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση.
Οι κουβανικές αρχές κήρυξαν εθνικό πένθος εννέα ημερών. Το συμβούλιο του Κράτους κήρυξε σε λακωνικό ανακοινωθέν που εξέδωσε “εθνικό πένθος εννέα ημερών” από το Σάββατο (σήμερα) έως την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου. Στη διάρκεια της ερχόμενης εβδομάδας, όπου θα γίνονται διάφορες εκδηλώσεις προς τιμήν του αποθανόντος ηγέτη, μια πομπή με τις στάχτες του θα διασχίσει τη χώρα για τέσσερις ημέρες.
Ο Φιντέλ ταυτίστηκε με τον λαό του και θεωρείται προσωποποίηση της επανάστασης καθώς και το σύμβολο μιας ολόκληρης χώρας.
Η τελευταία του εμφάνιση ήταν στις 19 Απριλίου του 2016 όταν έκλεισε το Έβδομο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας. “Ίσως αυτή να είναι μια από τις τελευταίες φορές που σας μιλώ σε τούτη την αίθουσα. Οι ιδέες του κομμουνισμού θα παραμείνουν ως απόδειξη σε αυτό τον πλανήτη, ότι αν τις δουλέψει κανείς με πάθος και αξιοπρέπεια, μπορούν να παραγάγουν τα υλικά και πολιτιστικά αγαθά που χρειάζονται οι άνθρωποι”, είχε πει τότε ο Κάστρο κλείνοντας τη σύντομη ομιλία του, προκαλώντας συγκίνηση και δάκρυα.
Όταν μια μέρα θα πεθάνω, κανείς δεν θα το πιστεύει
Ο Φιντέλ Κάστρο έγινε σύμβολο της Αριστεράς και μεγάλος εχθρός για τις ΗΠΑ που έβλεπαν την Κούβα ως “άνδρο” του κομμουνισμού και εφαλτήριο για την μετάδοση του στη Λατινική Αμερική. Οι Αμερικανοί προσπάθησαν να ανατρέψουν τον Κάστρο, αλλά κατάφεραν μόνο να γιγαντώσουν την λαϊκή του απήχηση στην πατρίδα του.
Πριν από δέκα χρόνια ήρθε η αναγκαστική αλλαγή σκυτάλης, αλλά η εξουσία παρέμεινε στην οικογένεια Κάστρο. Όταν διαγνώστηκε με καρκίνο στο παχύ έντερο, ο Φιντέλ Κάστρο παρέδωσε τα ηνία στον αδελφό του, Ραούλ, και ο ίδιος πραγματοποίησε έκτοτε ελάχιστες δημόσιες εμφανίσεις, πολύ μικρότερες σε χρονική διάρκεια σε σχέση με τις μαραθώνιες ομιλίες που συνήθιζε να κάνει.
Για 50 ολόκληρα χρόνια παρέμεινε στο τιμόνι της Κούβας από τότε που οι guerilleros του κατάφεραν να εκδιώξουν τον δικτάτορα Μπατίστα την Πρωτοχρονιά του 1959. “Πατρίδα ή θάνατος” ήταν το σύνθημά του, χρόνια πριν την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων με τον “μεγάλο εχθρό”. Σε μια από τις πιο πρόσφατες συνεντεύξεις του, είχε αναφέρει: “Όταν μια μέρα θα πεθάνω, κανείς δεν θα το πιστεύει… Σύντομα θα κλείσω τα 90. Σύντομα θα γίνω σαν όλους τους άλλους. Για όλους μας έρχεται κάποτε η ώρα μας”.
Και πώς γιόρτασε τα 90α του γενέθλια; Επικρίνοντας τον πρόεδρο Ομπάμα που πραγματοποιούσε επίσκεψη στη Χιροσίμα. “Του έλειψαν οι λέξεις ώστε να ζητήσει συγγνώμη για τις δολοφονίες εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων”.
Στο τελευταίο άρθρο γνώμης του, ο “Ιστορικός Ηγέτης” κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι κολάκεψε τον κουβανικό λαό κατά την επίσκεψή του στο νησί, την πρώτη ενός προέδρου των ΗΠΑ σε 88 χρόνια, και ότι αγνόησε τα επιτεύγματα της κομμουνιστικής διακυβέρνησης.
Οι Κουβανοί δεν σταμάτησαν να τιμούν τον Φιντέλ επειδή απελευθέρωσε την Κούβα από την κυριαρχία των ΗΠΑ και εισήγαγε καθολική δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και εκπαίδευση.
Ο δικηγόρος των φτωχών
Γόνος πλούσιας οικογένειας, ο Φιντέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου του 1926. Φοίτησε στο καλύτερο καθολικό σχολείο, στην συνέχεια πήγε στο ιησουιτικό κολέγιο, ενώ συνέχισε με νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο ώστε να γίνει δικηγόρος, όχι για να μεγαλώσει την ούτως ή άλλως μεγάλη περιουσία που του κληροδοτήθηκε όσο για να προσφέρει τις νομικές του υπηρεσίες στους καταπιεσμένους συμπολίτες του.
Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο το 1945, αποφοίτησε το 1950, εγκατέλειψε το επάγγελμά του δύο χρόνια αργότερα, ενώ το 1954 πήρε διαζύγιο. Στα 43 του χρόνια ο Φιντέλ, είχε αποκτήσει τεράστια φήμη στο νησί, ενώ του είχε δοθεί ο χαρακτηρισμός, “ο δικηγόρος των φτωχών”, καθώς ποτέ δεν ζήτησε αμοιβή από κάποιον που δεν μπορούσε να την δώσει, είχε ήδη αναπτύξει μια κοινωνική ευαισθησία με ασαφή “αριστερό” προσανατολισμό. Θεώρησε λοιπόν, πως θα ήταν πιο χρήσιμος για την χώρα του ως βουλευτής παρά ως δικηγόρος.
Ο “δικηγόρος των φτωχών” λοιπόν, διεκδίκησε μια θέση στο κοινοβούλιο της χώρας του το 1952, όμως ο δικτάτορας Μπατίστα ακύρωσε τις εκλογές εκείνης της χρονιάς κηρύσσοντας το στρατιωτικό πραξικόπημα του. Μετά την εξέλιξη αυτή, ο Κάστρο άρχισε να προπαγανδίζει στον κόσμο που τον υποστήριζε την ένοπλη αντίσταση στην αμερικανοκίνητη δικτατορία του Μπατίστα.
Συγκρότησε μια ομάδα, περίπου 120 “μαχητών της δημοκρατίας”.
Με αυτήν την ολιγάριθμη ομάδα, ο Φιντέλ Κάστρο σχεδίασε και πραγματοποίησε στις 26 Ιουλίου του 1953 επίθεση στο στρατόπεδο της Μονκάδα, μαζί με 85 ακόμα μαχητές, από τους οποίους ελάχιστοι επέζησαν καθώς η επίθεση πνίγηκε στο αίμα. Ο Φιντέλ καταδικάστηκε και έμεινε στην φυλακή για δύο χρόνια, ενώ με την απελευθέρωσή του αυτοεξορίστηκε πρώτα στις ΗΠΑ, από όπου όμως απελάθηκε και στην συνέχεια στο Μεξικό, όπου μαζί με τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και τον Καμίλο Σιενφουέγος ετοίμασαν νέο σχέδιο για την ανατροπή του καθεστώτος Μπατίστα, χωρίς ξεκάθαρη θέση για το νέο καθεστώς.
Εν τω μεταξύ, το 1955 το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας, είχε απορρίψει την έκκληση του Φιντέλ Κάστρο για ένοπλο αγώνα, καθώς την συγκεκριμένη περίοδο έδινε όλες τις δυνάμεις του στην πάλη για την δημιουργία μαχητικών επιτροπών στα εργοστάσια και στις κοινότητες και την δημιουργία ενός εθνικού δημοκρατικού μετώπου που θα ένωνε όλες τις αντίθετες με τον Μπατίστα δυνάμεις.
Στις 30 Νοεμβρίου του 1956, με το πλοιάριο “Γκράνμα” 82 επαναστάτες μεταξύ των οποίων ο Φιντέλ μαζί με τον Ερνέστο Γκεβάρα και τον Καμίλο Σιενφουέγος, αποβιβάστηκαν στους πρόποδες της οροσειράς της Σιέρα Μαέστρα. Ένας χωρικός που είδε το πλοιάριο ειδοποίησε τις αρχές και από τις επιδρομές της αεροπορίας, επέζησαν μόλις 20 μεταξύ των οποίων ο Φιντέλ, ο αδερφός του Ραούλ, ο Τσε κι ο Σιενφουέγος . Τα νέα όμως έκαναν το γύρο της Κούβας και ολοένα και περισσότεροι άρχισαν να βρίσκονται στο πλευρό του Φιντέλ και της ομάδας του.
Έτσι ξεκίνησε η εποποιία του αγώνα στα βουνά και οι διαδοχικές νίκες κατά του εκπαιδευμένου από Αμερικανούς ειδικούς στρατού του Μπατίστα. Παράλληλα, διεξαγόταν και ο αγώνας στις πόλεις από το κίνημα της 26ης του Ιούλη με επικεφαλής τον Φρανκ Παϊς, που είχε οργανώσει ένα τεράστιο παράνομο δίκτυο. Από το μακελειό στην Σιέρα Μαέστρα και έπειτα, χιλιάδες εθελοντές στρατολογήθηκαν στις γραμμές του αντάρτικου. Η Τέταρτη Φάλαγγα του Στρατού του Κάστρο άρχισε να σημειώνει μικρές νίκες ως το 1958.
Την πρωτοχρονιά του 1959, οι φάλαγγες του Τσε, του Καμίλο, του Ραούλ και του Φιντέλ κατέλαβαν προελαύνοντας την Αβάνα και ο δικτάτορας Μπατίστα έφυγε με αεροπλάνο από την χώρα.
Η επανάσταση είχε θριαμβεύσει.
Από εδώ και πέρα όμως άρχισε και το πιο δύσκολο έργο της. Χωρίς χρονοτριβή, η νέα κυβέρνηση υπό τον Φιντέλ Κάστρο, αποφάσισε να πάρει φιλολαϊκά μέτρα, μερικά από τα οποία είχαν καθαρά σοσιαλιστική προοπτική, ανεξάρτητα από πόσο το αντιλαμβανόταν αυτό ακόμα και η ίδια η επαναστατική κυβέρνηση. Μαζί με την ανοικοδόμηση της χώρας με εγκαθίδρυση δωρεάν υγείας και παιδείας, κλιμακώθηκε και η προσπάθεια στραγγαλισμού της επανάστασης από τις ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί επιχείρησαν το 1961 απόβαση στον “Κόλπο των Χοίρων”, η οποία όμως κατέληξε σε αποτυχία, όπως και οι απόπειρες δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ.
Ακολούθησε η Κρίση των Πυραύλων, η διακήρυξη του σοσιαλιστικού χαρακτήρα της κουβανέζικης επανάστασης κι η διεθνιστική βοήθεια της μικρής και αδύναμης Κούβας σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας.
Το 1965, οι τρεις επαναστατικές οργανώσεις: το Κίνημα 26 του Ιούλη, το Κομμουνιστικό Κόμμα, που ονομαζόταν τότε Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Επαναστατικό Διευθυντήριο, συγχωνεύονται και σχηματίζουν το Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας.
Ο Φιντέλ θα πει δέκα χρόνια μετά: “Το Κόμμα είναι σύνθεση των πάντων. Μέσα σ’ αυτό συνδυάζονται τα όνειρα όλων των επαναστατών της ιστορίας μας. Το Κόμμα σήμερα, είναι η ψυχή της Κουβανικής Επανάστασης”.
Το 1975 έστειλε στρατεύματα στην Ανγκόλα στο πλευρό του Λαϊκού Κινήματος για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας και το 1978 στην Αιθιοπία για την αντιμετώπιση της εισβολής της Σομαλίας. Το γεγονός αυτό, καθώς και η βοήθεια που πρόσφερε στους Σαντινίστας της Νικαράγουας το 1979, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το 1991 η ανατροπή των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης σήμαναν την απαρχή μεγάλων οικονομικών δυσκολιών για την Κούβα και ο Κάστρο αναγκάστηκε να κάνει ορισμένα ανοίγματα προς την κατεύθυνση της φιλελευθεροποίησης της κουβανικής οικονομίας. Την ίδια χρονιά σκλήρυνε και η στάση των ΗΠΑ, οι οποίες συνέχισαν το εμπάργκο που στραγγάλισε οικονομικά την Κούβα από το 1960 μέχρι και την οριστική αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων που επισφραγίστηκε το 2014 επί προεδρίας Ομπάμα.
Το χρονολόγιο του Φιντέλ
Στοιχεία από το Αρχείο Βιογραφιών του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου:
Δικηγορεί στην Αβάνα και από το 1953 εντάσσεται στο ενεργό αντιστασιακό κίνημα εναντίον του καθεστώτος Μπατίστα.
1953: Επίθεση εναντίον στρατώνων στο Σαντιάγκο της Κούβας. Συλλαμβάνεται και φυλακίζεται με ποινή 15ετούς κάθειρξης.
1956: Αμνηστεύεται και πηγαίνει στο Μεξικό όπου οργανώνει ένοπλο αγώνα. Τον Δεκέμβριο του 1956, επιστρέφει στην Κούβα με μικρή στρατιωτική δύναμη.
1956-59: Ένοπλος αγώνας εναντίον του Μπατίστα έως ότου ανατρέπεται και φεύγει.
1959-76: Το 1959 εξελέγη πρωθυπουργός, μένοντας σε αυτό το αξίωμα μέχρι το 1976 όταν και έγινε αρχηγός κράτους και Πρόεδρος του Συμβουλίου του Κράτους.
1963-1965: Πρώτος Γραμματέας του “Partido Unido De La Revolucion Socialista” (Ενωμένο Κόμμα της Σοσιαλιστικής Επανάστασης).
Από το 1965: Γίνεται Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Από το 1976: Μέλος του ΠΓ του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Από το 1976: Αρχηγός κράτους και Πρόεδρος του Συμβουλίου του Κράτους.
Από το 1976: Πρόεδρος του Συμβουλίου Υπουργών.
15/10/1991: Επανεκλέγεται Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας, κατά τη διάρκεια των εργασιών του 4ου Συνεδρίου του Κόμματος.
Από το 1992: Επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Άμυνας.
24/2/1993: Εκλέγεται βουλευτής στις πρώτες άμεσες μονοκομματικές εκλογές στη χώρα, στις οποίες ο αριθμός των υποψηφίων βουλευτών αντιστοιχεί ακριβώς σε αυτόν των κοινοβουλευτικών εδρών.
25/2/1998: Επανεκλέγεται από τη Βουλή αρχηγός του κράτους για πέντε χρόνια.
6/1/1999: Γάλλος δικηγόρος, που εκπροσωπεί δύο καταδικασθέντες στην Κούβα διανοούμενους και την κόρη ενός εκτελεσθέντος συνταγματάρχη, καταθέτει τρεις μηνύσεις εναντίον του, δύο για “εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας” και μία για “ανάμιξη σε διεθνές λαθρεμπόριο ναρκωτικών”.
17/11/2000: Δηλώνει ότι οργανώσεις αντικαθεστωτικών έχουν ετοιμάσει σχέδιο δολοφονίας του κατά τη διάρκεια της ιβηρο-αμερικανικής διάσκεψης κορυφής στον Παναμά. Την επομένη, οι αρχές του Παναμά ανακοινώνουν τη σύλληψη τεσσάρων ατόμων ανάμεσα στους οποίους και ο Κουβανός εξόριστος, Λουίς Ποσάδα Καρίλες, τον οποίο είχε κατονομάσει ως εγκέφαλο της συνωμοσίας ο Κάστρο. Στις 30/11 η Κούβα ζητεί επισήμως την έκδοση των τεσσάρων υπόπτων.
27/8/2004: Η Κούβα διακόπτει επ΄αόριστον τις διπλωματικές της σχέσεις με τον Παναμά μετά την αμνηστία που έδωσε η απερχόμενη πρόεδρος Μισκόσο σε τέσσερις Κουβανούς που κατηγορούνται για συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία του.
31/7/2006: Μεταβιβάζει προσωρινά την εξουσία στον αδελφό του, υπουργό Άμυνας, Ραούλ, έπειτα από εγχείρηση στο έντερο. Βάσει του συντάγματος της χώρας, ο Ραούλ ανέλαβε προσωρινά τα καθήκοντα του Φιντέλ στις 31 Ιουλίου 2006, εξαιτίας της ασθένειας του τελευταίου.
Ο Ραούλ Κάστρο εξελέγη Πρόεδρος από την Εθνοσυνέλευση στις 24 Φεβρουαρίου του 2008 καθώς στις 18 του ιδίου μήνα ο αδερφός του, Φιντέλ, είχε ανακοινώσει την πρόθεσή του να αποχωρήσει από το αξίωμα.
Το 1961 έλαβε το βραβείο Λένιν.
Το συγγραφικό του έργο:
1964: “Ten years of Revolution”.
1968: ” History will absolve me”.
1987: “Fidel” (από κοινού με τον Φρέι Μπέτο).
1991: “How Far We Slaves Have Come: South Africa and Cuba in Today΄s World” (από κοινού με τον Νέλσον Μαντέλα).
2/8/2010: Παρουσιάζει σε επιλεγμένο ακροατήριο τα απομνημονεύματά του, με τον τίτλο “Στρατηγική Νίκη”, για τη νίκη των ανταρτών εναντίον του κουβανικού στρατού, η οποία οδήγησε στην πτώση του δικτάτορα Μπατίστα.
