Ο όρος οσφυαλγία προέρχεται από τις λέξεις οσφύς (μέση) και άλγος (πόνος) και περιγράφει τον χαμηλό πόνο στη πλάτη, ένα σύμπτωμα που αφορά κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (στη μέση), ανεξάρτητα από την αιτία που τον προκαλεί. Έρευνες έχουν δείξει ότι το 80% των πληθυσμού επηρεάζεται κάποια στιγμή κατά την διάρκεια ζωή του ενώ το 50% των ασθενών θα εμφανίσει το συγκεκριμένο σύμπτωμα τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Είναι συχνότερη η εμφάνιση κατά την 4η και 5η δεκαετία της ζωής και συνήθως οφείλεται σε εκφύλιση των κατώτερων οσφυϊκών διαστημάτων που είναι τα πιο κινητά. Σύμφωνα με άλλες έρευνες, η οσφυαλγία αποτελεί την ποιο συχνή πάθηση, μετά το κοινό κρυολόγημα, που προκαλεί απώλεια εργατοωρών.
Στην κλινική πρακτική η οσφυαλγία χαρακτηρίζεται από τη διάρκεια της ως:
- Οξεία, όταν η διάρκεια της κυμαίνεται από 4 έως 6 εβδομάδες.
- Υποξεία, με παρουσία συμπτωμάτων από την 6ηεβδομάδα έως τον 3ο μήνα.
- Χρόνια, όταν τα συμπτώματα παραμένουν περισσότερο από 3 μήνες.
Τα αίτια της οσφυαλγίας είναι ποικίλα και συνήθως οφείλονται σε καλοήθη μυοσκελετικά προβλήματα όπως είναι η σπονδυλαρθρίτιδα, οστεοπόρωση, κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου κα. Συχνά παρατηρείται στένωση των κατώτερων οσφυϊκών μεσοσπονδύλιων διαστημάτων, σε έναν οι περισσότερους μεσοσπονδύλιους δίσκους ,που μπορεί να συνοδεύεται από εκφύλιση των σπονδυλικών αρθρώσεων, γεγονός που προκαλεί αστάθεια της σπονδυλικής στήλης και πιθανή στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Άλλες αιτίες ενδέχεται να είναι τραυματικές με διάταση ή ρήξη μυϊκών ινών και συνδέσμων, σπονδυλολίσθηση, σπονδυλόλυση, γενετικές διαφοροποιήσεις, ενώ για την οσφυαλγία μπορεί ακόμα να ευθύνονται φλεγμονώδεις παθήσεις, πρωτοπαθείς νεοπλασίες (μυέλωμα ή νευρίνωμα) , δευτεροπαθείς μεταστατικές εντοπίσεις στη σπονδυλική στήλη ή μετεγχειρητικά σύνδρομα πόνου.
Η θεραπεία της οσφυαλγίας περιλαμβάνει:
- φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά φάρμακα)
- κατάκλιση – ανάπαυση
- τοπική εφαρμογή θερμών επιθεμάτων
- φυσικοθεραπεία
- χειρουργική επέμβαση (εφόσον αποτύχει η συντηρητική αγωγή)
Η φυσικοθεραπεία ως μέθοδος συντηρητικής θεραπείας αποτελεί μία αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση στην αντιμετώπιση της οσφυαλγίας και την μόνη χωρίς παρενέργειες. Στοχεύοντας στην αιτία του προβλήματος και όχι μόνο στα συμπτώματα, μπορεί να δώσει ένα μόνιμο αποτέλεσμα, χωρίς συνεχόμενες υποτροπές. Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας έχει ως στόχο:
- την ελάττωση του πόνου, με την χαλάρωση των μυών της περιοχής
- την διόρθωση της κακής στάσης
- την ενδυνάμωση των μυών
- την εκπαίδευση του ασθενή στην σωστή εργονομία για την πρόληψη των υποτροπών
Στο οξύ στάδιο ο στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η μείωση του πόνου και του οιδήματος που επιτυγχάνεται με την χρήση ειδικών αναλγητικών ρευμάτων (TENS), διαθερμιών, υπερήχου και δυαδιναμικών ρευμάτων που αυξάνουν την κυκλοφορία και διώχνουν τις φλεγμονώδεις ουσίες. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί και η διόρθωση της θέσης και της στάσης του ασθενή κατά την διάρκεια της ημέρας και η αποφυγή επικίνδυνων κινήσεων που μπορεί να δυσκολέψουν την θεραπεία.
Στο υποξύ στάδιο επιμένουμε στην μείωση του πόνου και του οιδήματος καθώς και στην αύξηση της δύναμης των μυών του κορμού και την μείωση της δυσκαμψίας που επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ειδικών τεχνικών κινητοποίησης, διατάσεων, ασκήσεων ενδυνάμωσης του κορμού.
Τέλος στο χρόνιο στάδιο στόχος είναι η πλήρης ενδυνάμωση του μυών του κορμού, η βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας και η ενημέρωση του ασθενή για την σωστή εργονομία, που θα προφυλάξει την οσφύ από μία υποτροπή.
Γεράσιμος Καββαδίας
Φυσικοθεραπευτής
Ελ.Βενιζέλου (Θησέως) 170, Καλλιθέα
