Ο Κωνσταντίνος Τσακίρης με επιστολή που έστειλε στο gazzetta.gr πήρε θέση για τα όσα έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα στον Πανιώνιο και τον οδήγησαν στην Γ’ Εθνική παραθέτοντας παράλληλα οικονομικά στοιχεία για την πορεία του χρέους των «κυανέρυθρων».
Ο Κωνσταντίνος Τσακίρης στην επιστολή του αναφέρεται στην άσχημη οικονομική κατάσταση του συλλόγου παραθέτοντας στοιχεία για την αύξηση του χρέους της ΠΑΕ Πανιώνιος.
«Βλέπουμε, λοιπόν, ότι κατά την ως άνω δειγματοληπτική 5ετία (ήτοι 10 μεταγραφικές περιόδους), ο Πανιώνιος απέκτησε 38 νέους παίκτες ή άλλως 40% περισσότερους απ΄ όσους απέκτησαν κατά μέσο όρο οι Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, Ατρόμητος, Παναιτωλικός και Αστέρας Τρίπολης, που εκείνη την περίοδο ήταν συνεχόμενα στη Super League. Ο καθένας μπορεί από μόνος του να βγάλει τα συμπεράσματά του – εγώ δεν παραθέτω τίποτα παραπάνω από έναν πρόχειρο υπολογισμό (με υποθέσεις που εγώ θεωρώ συντηρητικές – ήτοι με μέσο μηνιαίο μικτό κόστος 5.000 Ευρώ ανά ποδοσφαιριστή), που δείχνει ότι οι 38 αυτοί «παραπανίσιοι» παίκτες κόστισαν στην ΠΑΕ περίπου 4,5 εκ ευρώ – και αυτό αφορά χονδρικά μόνο την μισή περίοδο μετά την αποχώρισή μου», τονίζει χαρακτηριστικά στεκόμενος στον υπερβολικό αριθμό μεταγραφών που έγιναν μετά την αποχώρηση του.
Αναλυτικά η επιστολή του Κωνσταντίνου Τσακίρη στο gazzetta.gr:
Φίλοι Πανιώνιοι,
Το Νοέμβριο του 2019 είχα δηλώσει:
«1. Όπως έχω δηλώσει άπειρες φορές δεν με ενδιαφέρει να ξαναπάρω την ΠΑΕ.
2. Αλλά και να με ενδιέφερε, δεν θα την έπαιρνα, όπως και δεν θα την πάρει και κανένας σοβαρός άνθρωπος, γιατί τα πράγματα δεν είναι όπως τα λέτε εσείς, δυστυχώς.
3.Yπόσχομαι να τοποθετηθώ στο τέλος των αγωνιστικών υποχρεώσεων της ομάδας».
Ο λόγος που είχα προβεί, τότε, σε εκείνη την δήλωση ήταν ότι επί 1,5 χρόνο είχα κακές σχέσεις με τον Νίκο Ζαμάνη, ο οποίος είχε συμπεριφερθεί άσχημα απέναντί μου. Εν τω μεταξύ μου ζήτησε συγνώμη την οποία και αποδέχθηκα. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που έως τώρα δεν τήρησα την ως άνω τρίτη δέσμευσή μου.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και τότε η πρόθεσή μου ήταν να περιορίσω τη διαμόρφωση της άποψής μου ως προς την ΠΑΕ Πανιώνιος, μόνο σε δημοσιευμένα στοιχεία, όπως ισολογισμοί που αναρτώνται στο site του ΓΕΜΗ και της ΕΠΟ, αλλά και σε αθλητικά siteς και βάσεις δεδομένων και στατιστικών όπως, ενδεικτικά, τα «transfermarkt», «soccerway» και «soccerassociation». Δηλαδή, τίποτε περισσότερο από ό,τι μπορεί οποιοσδήποτε, με βασικές γνώσεις λογιστικής και excel, να βρει στο internet.
Τώρα, δε, που γράφω αυτές τις γραμμές, έχει χαθεί η όποια σημασία αυτής της απλής έρευνας που περιγράφω, αφού de facto έχει επιβεβαιωθεί το δεύτερο σημείο της ως άνω δήλωσής μου του Νοεμβρίου του 2019, τόσο ως προς το ότι το χρέος ήταν πολύ υψηλότερο από αυτό που δήλωνε κατά καιρούς η ΠΑΕ, όσο και ως προς το ότι κανένας σοβαρός νέος επενδυτής δεν θα ενδιαφερθεί για την ΠΑΕ. Από την άλλη πλευρά, όμως, το δεδομένο και προφανές της σημερινής κατάστασης, καθώς και το ότι ο Νίκος έχει πλέον παραιτηθεί, νοιώθω ότι με ελευθερώνει από το προαναφερθέν προσωπικό κώλυμα πού είχα να τοποθετηθώ.
Αποφάσισα, λοιπόν, να δώσω στη δημοσιότητα μόνο ένα ελάχιστο δείγμα της έρευνας που είχα κάνει, απλά για να μπορώ να νοιώθω πως τήρησα την υπόσχεσή μου του Νοεμβρίου 2019 (στο τρίτο σημείο αυτής) και τυπικά.
Στον κατωτέρω πίνακα φαίνονται τα έσοδα και το χρέος της ΠΑΕ από το 2010 έως το 2019, ενώ απεικονίζονται ειδικότερα και οι οφειλές προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Να σημειωθεί ότι όλες οι αλλαγές διοικήσεων έγιναν σε ενδιάμεσα χρονικά σημεία των οικονομικών χρήσεων (και όχι ακριβώς στις 30/6 οπότε, ως γνωστόν, λήγουν αυτές για τις αθλητικές ανώνυμες εταιρείες), οπότε, αναπόφευκτα και τα νούμερα – συμπεράσματα για το τι άφησε η μία διοίκηση στην επόμενη, συνάγονται κατά προσέγγιση ανάμεσα σε μια προηγούμενη και μια επόμενη χρήση.
Ακόμα και χωρίς γνώσεις λογιστικής, μπορεί, πιστεύω, εύκολα κανείς να δει τη διακύμανση του χρέους και πως αυτό μεγάλωσε από τα 2,4 εκ. (περιλαμβανομένων 0,2 εκ. προς κράτος), ανάμεσα σε εμένα και στο Γεράσιμο, στα 10,4 εκ. (περιλαμβανομένων 6,3 εκ. προς κράτος), στις 30/6 του 2019!
Για όσους, πάλι, λένε πως μπορεί να μην άφησα χρέος, αλλά άφησα υψηλού κόστους – δυσβάστακτα συμβόλαια ποδοσφαιριστών, έχω να επισημάνω τα εξής:
- Κατ΄ αρχήν άφησα αρκετά μετρητά στα ταμεία της ΠΑΕ (κάπου 1,8 εκ., μαζί με την εγγυητική επιστολή στην Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού) τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν προς διευκόλυνση διαπραγματεύσεων από τον Δεκέμβριο του 2010 που έφυγα, ώστε να επιτευχθούν συμφωνίες συναινετικής λύσης πολλών τέτοιων συμβολαίων με τη λήξη της αγ. περιόδου 2010-11. Από όσο μπορώ να γνωρίζω από δημοσιεύματα, αυτό μάλλον δεν έγινε και οι περισσότεροι παίκτες, εν τέλει, έκαναν προσφυγές.
- Σε κάθε περίπτωση, θα περίμενε κανείς τουλάχιστον κάποια προσπάθεια μείωσης των εξόδων την επόμενη χρονιά μετά την αποχώρησή μου. Αντ’ αυτού όμως στα βιβλία της ΠΑΕ βλέπουμε τα έξοδα ποδοσφαιρικού τμήματος από την περίοδο 2009/2010 έως την περίοδο 2010/11 να αυξάνονται από 6,4 εκ ευρώ στα 8,1. Με άλλα λόγια, η διοίκηση Βεντούρη ξόδεψε περισσότερα σε παίκτες από o,τι η δική μου (θυμάμαι κάποια στιγμή την άνοιξη του 2011 ο αείμνηστος Κώστας Τσολακάκης είχε παραιτηθεί προσωρινά δηλώνοντας «ο Γεράσιμος ξοδεύει σαν τον Κωνσταντίνο, χωρίς τις να έχει τις τσέπες του Κωνσταντίνου»).
- Φαίνεται στα βιβλία της ΠΑΕ πως άφησα κατά προσέγγιση κάπου 1,2 εκ. (μέσος όρος ανάμεσα σε 2,0 εκ. και 0,4 εκ. τον Ιούνιο πριν και αφού έφυγα) σε εισπρακτέες επιταγές, που εάν θυμάμαι καλά, αφορούσαν κυρίως την μεταγραφή του Τζιμπούρ στην ΑΕΚ.
- Στις 28/1/2014, η ΠΑΕ δημοσίευσε μία λίστα με 31 οφειλές παλαιότερων διοικήσεων συνόλου 3,0 εκ ευρώ. Εάν από αυτές αφαιρέσουμε εκείνες που δεν αφορούν τη διοίκηση μου, όπως προς Λεμονή, Καβαλιέρη, Σβέρκος, Παναγόπουλου και Μιλοβάνοβιτς, το ποσό αυτό κατεβαίνει στα 2,5 εκ ευρώ περίπου. Εφόσον μιλάμε πλέον για 3 χρόνια από την αποχώρησή μου, λογικά θα έπρεπε να είναι και το συνολικό χρέος που ακόμα βάραινε την ΠΑΕ από εποχής μου. Στην ίδια ανακοίνωση παρακάτω αντιτάσσονται έσοδα ύψους 2,8 εκ ευρώ που αφορούν πωλήσεις Κουμόρτζι, Τσότσαλιτς, Σιόβα, Σάμαρη, Κολοβού και Τάκη Σπυρόπουλου (όλοι περιουσιακά στοιχεία που άφησα εγώ), καθώς και ειδική ρήτρα αποδέσμευσης 0,8 εκ ευρώ σε σχέση με την πώληση του Απήλιον από εταιρεία προσωπικών συμφερόντων μου στον Παναθηναϊκό.
- Το roster που άφησα είχε και άλλους ποδοσφαιριστές που πουλήθηκαν από τις μετέπειτα διοικήσεις όπως οι Λάτκα και Κούρντι. Η τιμές δεν ανακοινώθηκαν, αλλά δημοσιεύματα αναφέρουν πως ο Κούρντι πουλήθηκε για 0,6 εκ ευρώ.
- Παράλληλα υπήρχαν και άλλοι που ναι μεν δεν πουλήθηκαν, αλλά ίσως θα μπορούσαν να πουληθούν, όπως για παράδειγμα ο Εστογιανόφ και ο Στρακόσια (για τον οποίο το καλοκαίρι του 2019 διαβάζω ότι η Lazio με την Newcastle ήταν σε διαπραγματεύσεις για ποσό άνω των 40 εκ ευρώ).
- Τέλος, άφησα τον Έβανς, ίσως τον ποιο επιτυχημένο scouter στην Ελλάδα, έτσι ώστε να μπορεί να συνεχιστεί η εξεύρεση και πώληση παικτών και από τις επόμενες διοικήσεις. Δυστυχώς οι απόψεις του δεν έτυχαν παρά στο ελάχιστο του σεβασμού που επεδείκνυα εγώ, αλλά τις λίγες φορές που εισακούστηκε ήρθαν στον Πανιώνιο παίκτες, οι οποίοι όντως πουλήθηκαν, όπως οι Μπουμάλ, Μασούρας και Ντουρμισάι.
Και εδώ ερχόμαστε στην συχνή ερώτηση: «Μα πως φαλιρίσαμε και που πήγαν όλα τα λεφτά των μεταγραφών;».
Στον παραπάνω πίνακα εκτός από το χρέος φαίνεται και η διακύμανση τον συνολικών εσόδων (οργανικά συν μεταγραφές), τα οποία ήταν κατά μέσο όρο περίπου 4,7 εκ. ευρώ ανά αγ. περίοδο ή, άλλως, περάσανε μέσα από τα ταμεία της ΠΑΕ επίσημα κάπου 45 εκ. ευρώ στο σύνολο (πάντα ξεκινώντας στη μέση της αγ. περιόδου 2010/11, κατά προσέγγιση) και το χρέος αντί να πέσει, ανέβηκε κατά 8 εκ!
Δεν μπορώ να δώσω με βεβαιότητα μία πλήρη απάντηση στο πού πήγαν όλα αυτά τα λεφτά, όμως μία μερική αλλά αρκετά ασφαλής απάντηση είναι η πολιτική μεταγραφών που ακολουθήθηκε από τις επόμενες διοικήσεις.
Στον κατωτέρω πίνακα παρατίθενται στοιχεία αναφορικά με τον αριθμό μεταγραφών στις οποίες προέβησαν ο Πανιώνιος και άλλες έξι (6) ΠΑΕ από την αγ. περίοδο 2014-15 μέχρι την αγ. περίοδο 2019-20.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι κατά την ως άνω δειγματοληπτική 5ετία (ήτοι 10 μεταγραφικές περιόδους), ο Πανιώνιος απέκτησε 38 νέους παίκτες ή άλλως 40% περισσότερους απ΄ όσους απέκτησαν κατά μέσο όρο οι Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, Ατρόμητος, Παναιτωλικός και Αστέρας Τρίπολης, που εκείνη την περίοδο ήταν συνεχόμενα στη Super League. Ο καθένας μπορεί από μόνος του να βγάλει τα συμπεράσματά του – εγώ δεν παραθέτω τίποτα παραπάνω από έναν πρόχειρο υπολογισμό (με υποθέσεις που εγώ θεωρώ συντηρητικές – ήτοι με μέσο μηνιαίο μικτό κόστος 5.000 Ευρώ ανά ποδοσφαιριστή), που δείχνει ότι οι 38 αυτοί «παραπανίσιοι» παίκτες κόστισαν στην ΠΑΕ περίπου 4,5 εκ ευρώ – και αυτό αφορά χονδρικά μόνο την μισή περίοδο μετά την αποχώρισή μου.
Πέραν των όποιων υπολογισμών κάνει κανείς, πιστεύω ότι ο αριθμός των νεοαποκτηθέντων παικτών από μόνος του μάλλον ακυρώνει τις αλληλοκατηγορίες που, κατά καιρούς, ακούστηκαν από την μία διοίκηση προς τις προηγούμενες, καθώς, απ’ ό,τι φαίνεται, ποτέ δεν έγινε κάποια ειλικρινής προσπάθεια «λιτότητας» από κανέναν. Αντιθέτως, τα νούμερα δείχνουν συμπεριφορά ομάδας με πολύ μεγαλύτερους οικονομικούς πόρους από τις λοιπές έξι (6) ομάδες του ως άνω πίνακα. Κάτι που βέβαια δεν ισχύει, καθώς σε όλο το διάστημα από τότε που αποχώρησα, δεν εμφανίζεται στα βιβλία ουδεμία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου – ούτε ένα ευρώ!
Κατά την ταπεινή μου άποψη, το παραπάνω είναι ένα αναπόφευκτο επακόλουθο μίας γενικώς λανθασμένης ποδοσφαιρικής προσέγγισης που ακολουθήθηκε απ’ όλες τις διοικήσεις μετά την αποχώρησή μου. Αναφέρομαι, συγκεκριμένα, στο ότι δεν δόθηκε η πρέπουσα βαρύτητα και εμπιστοσύνη σε νεαρούς και φθηνούς παίκτες, ενώ αντιθέτως ακολουθήθηκε η μέθοδος με τις «καραβιές» παικτών με βαρύτερα συμβόλαια. Αυτό πιστεύω ότι είναι αντίθετο με την παράδοση και τη φήμη του Συλλόγου, την αναγκαία (και εξαγγελθείσα) πολιτική λιτότητας, καθώς και την κοινή ποδοσφαιρική λογική. Π.χ. την χρονιά που ο Σταυρόπουλος ήταν στην ηλικία να κληθεί στην Εθνική Ελπίδων, οπότε και θα ανέβαζε την μεταγραφική αξία του στην διεθνή αγορά, την πέρασε κυρίως στο πάγκο βλέποντας να αγωνίζονται στην θέση του οι Γκιοατά και Μπανανά – αμφότεροι παίκτες με μηδενική προοπτική απόκτησης μεταγραφικής αξίας (όπως αποδείχθηκε άλλωστε) αλλά και με πολύ ακριβότερα συμβόλαια. Τελικά ο Σταυρόπουλος έφυγε χωρίς μεταγραφή, καθώς καμία ομάδα δεν ήταν διατεθειμένη να πληρώσει ποσό απόκτησης, όταν γνωρίζει ότι η ομάδα έχει τεράστια οικονομικά προβλήματα και είναι κοντά στο να μην κατέβει καν στα επαγγελματικά πρωταθλήματα. Πιθανώς η ιστορία αυτή να γραφόταν αλλιώς και ο παίκτης να είχε πωληθεί σε ευρωπαϊκό σύλλογο εάν είχε αγωνιστεί σε αυτούς τους 45 αγώνες Super League που εν τέλει έπαιξε, ένα ή δύο χρόνο πιο νέος και έχοντας συμμετοχές στην Εθνική Ελπίδων. Τα παραδείγματα, φυσικά, είναι πάρα πολλά, αλλά αναφέρω μόνο ένα αντιπροσωπευτικό για να γίνω κατανοητός, χωρίς να μακρηγορώ.
Στο αυτό το σημείο ολοκληρώνω την εκπλήρωση της υπόσχεσής μου του Νοεμβρίου 2019 περί τοποθέτησης μου, η οποία πάντα αφορούσε μόνο το (οικονομικό κυρίως) παρελθόν της ΠΑΕ και όχι το μέλλον.
Για όσους δεν είναι της κυκλοφορούσας άποψης «γύρνα πίσω και βάλε εκατομμύρια, ή μη μιλάς», αλλά πιστεύουν ότι έχω το δικαίωμα να εκφέρω την γνώμη μου σαν φίλος της ομάδας και με την όποια εμπειρία αποκόμισα από το πέρασμά μου στα διοικητικά τα ΠΑΕ, επιφυλάσσομαι (χωρίς να υπόσχομαι) πως ίσως τοποθετηθώ και σε ό,τι αφορά το μέλλον. Και αυτό, γιατί θεωρώ πως ο δρόμος που δείχνουμε να έχουμε πάρει αυτή την στιγμή είναι λανθασμένος και αδιέξοδος και διαφωνώ με όσους είναι απόλυτοι στο ότι δεν υπάρχει εναλλακτική και καλύτερη οδός για την επιστροφή μας στη πρώτη κατηγορία.
Αθήνα, 26/09/2020
Κωνσταντίνος Τσακίρης
Υ.Γ.1. Οι πηγές των δημοσιευμένων λογιστικών δεδομένων μπορούν να βρεθούν στο ακόλουθο link: https://drive.google.com/drive/folders/1oRuXVYFKrbtF5s5Iorx9jQoRPUvOmBVw
Y.Γ.2. Να σημειωθεί εδώ ότι τα 2,4 εκ., που ανέφερα παραπάνω σαν σημείο εκκίνησης, ανάμεσα σε εμένα και στο Γεράσιμο είναι στα βιβλία 4,4 εκ ευρώ. Προς διευκόλυνση έχω αφαιρέσει 2,2 εκ που αφορούν μια οφειλή της ΠΑΕ απέναντί μου, που ήταν ουσιαστικά λεφτά που είχα βάλει έναντι μελλοντικής αύξησης κεφαλαίου. Με τη συναίνεσή μου, το ποσό αυτό διεγράφη από τα βιβλία της ΠΑΕ κατά την οικονομική χρήση 2015/16. Φυσικά, αυτό δεν επηρεάζει την αύξηση του χρέους την οποία παρουσιάζω (τόσο συνολικού, όσο και εκείνου προς το Κράτος).
Υ.Γ.3. Λόγω της προσωπικού ζητήματος που προανέφερα, η συγκριτική έρευνα μεταγραφικής πολιτικής που είχα προετοιμάσει τον Νοέμβριο περιοριζόταν στις μεταγραφικές περιόδους από το καλοκαίρι του 2014/15 έως εκείνο του 2019/20. Εφόσον ούτως ή άλλως πρόκειται για δειγματοληπτική προσέγγιση, δεν μπήκα στο κόπο να το επεκτείνω και πιο πριν, ειδικά όσον αφορά τις άλλες 6 ομάδες με τις οποίες κάνω την σύγκριση. Όσον αφορά τον Πανιώνιο πάντως, εν γένει ο ρυθμός προσθηκών ήταν εξίσου υψηλός και πριν. Πιστεύω, πάντως, πως το συμπέρασμα φαίνεται ξεκάθαρα.
Υ.Γ.4. Απουσιάζει από την ως άνω μεταγραφική σύγκριση ο Ολυμπιακός, ως η μόνη άλλη ομάδα στη Super League καθ’ όλη εκείνη την περίοδο. Αυτό γιατί θεωρώ πως η περίπτωσή του δεν είναι συγκρίσιμη, καθώς ακολουθεί μεταγραφική πολιτική, η οποία πρέπει να καλύψει και την πολιτική των δανεισμών πολλών νέων παικτών σε άλλες ομάδες προς εξέλιξη – κάτι το οποίο προφανώς δεν ισχύει στην περίπτωση του Πανιωνίου. Για όποιον έχει περιέργεια, ο Ολυμπιακός έχει κάνει μόλις 5 μεταγραφές παραπάνω από τον Πανιώνιο, δηλαδή 117 έναντι 112!
Υ.Γ.5. Η πηγή που χρησιμοποίησα για τα δεδομένα της μεταγραφικής έρευνας ήταν το συνδρομητικό www.soccerassociation.com. Για τα οικονομικά δεδομένα, όσα παραθέτω προκύπτουν από τα δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία της ΠΑΕ τα οποία εκθέτω και έχω βασιστεί σε αυτά καλόπιστα χωρίς να έχω εσωτερική ή άλλη πληροφόρηση για έτερα στοιχεία.
Υ.Γ.6. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων θα επαναλάβω πως ο κύκλος μου στην ΠΑΕ Πανιώνιος έκλεισε. Δεν έχω την παραμικρή διάθεση επιστροφής στην ΠΑΕ και στο Ελληνικό ποδόσφαιρο γενικότερα. Αντιθέτως, η όποια ενασχόλησή μου στον χώρο του ποδοσφαίρου πλέον επικεντρώνεται αποκλειστικά στην Ισπανία, όπου μαζί με τον Έβανς νοιώθουμε πολύ άνετα και ευχάριστα.
