Η Παγκόσμια Ημέρα για τη Νόσο Πάρκινσον καθιερώθηκε το 1997, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Νόσο Πάρκινσον (E.P.D.A.), η οποία εκπροσωπεί τους ασθενείς, τους φροντιστές και τους γιατρούς τους σε όλη τη γηραιά ήπειρο και με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. H καθιέρωση αυτή έχει ως στόχο να αυξήσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας για τη νόσο του Parkinson και να καταστήσει τους περισσότερους ανθρώπους ενήμερους για τα κινητικά και τα μη κινητικά συμπτώματα της νόσου με σύνθημα «UniteForParkinsons». Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Νόσο Πάρκινσον (E.P.D.A.), περισσότεροι από 60.000 ασθενείς διαγιγνώσκονται ετησίως σε όλο τον κόσμο. Περίπου το 2% των ανθρώπων ηλικίας πάνω από 60 ετών πάσχει από τη νόσο, η οποία στο 10% των περιπτώσεων διαγιγνώσκεται πριν από τα 50 έτη ενώ η αναλογία ασθενών σε άνδρες και γυναίκες είναι περίπου 1,5 προς 1.
Η νόσος του Πάρκινσον (ΝΠ), γνωστή και ως ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής παρκινσονισμός ή τρομώδης παράλυση, είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη εκφυλιστική διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, που επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Με τον όρο εκφυλιστική εννοούμε ότι κάποια από τα νευρικά κύτταρα πεθαίνουν γρηγορότερα – εκφυλίζονται ενώ αυτό δε συμβαίνει ξαφνικά, αλλά προοδευτικά και έτσι τα συμπτώματα της νόσου με τον καιρό επιδεινώνονται.
Το αίτιο της εμφάνισης είναι άγνωστο. Οι ερευνητές θεωρούν ότι παίζουν ρόλο τόσο τα γονίδια όσο και το περιβάλλον. Είναι γνωστό ότι κίνησή μας ελέγχεται από την παραγωγή μιας χημικής ουσίας που λέγεται ντοπαμίνη. Αυτή παράγεται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα σε μια πολύ μικρή περιοχή του εγκεφάλου, τη μέλαινα ουσία. Όταν τα κύτταρα αυτά σταδιακά πεθαίνουν, μειώνεται ανάλογα και η παραγωγή της ντοπαμίνης και χάνεται η αρμονία στην κίνησή μας. Έτσι παρουσιάζονται τα συμπτώματα της Ν. Πάρκινσον.
Τα κύρια συμπτώματα της νόσου Parkinson είναι:
Κινητικά:
- Δυσκαμψία ή ακαμψία στα άκρα
- Τρόμος συχνά πιο εμφανής όταν το προσβεβλημένο άκρο είναι σε ηρεμία
- Μειωμένη ισορροπία και διαδοχοκινησία
- Βραδυκινησία ή βραδύτητα στην έναρξη της κίνησης που οδηγεί σε ανέκφραστο πρόσωπο, αλλαγή της ομιλίας, της χροιάς και της έντασης της φωνής
- Συρτά βήματα
- Μικρά γράμματα κατά τη γραφή
- Διαταραχή στις λεπτές κινήσεις των δακτύλων (π.χ κούμπωμα στο ρούχο)
Μη κινητικά:
- Δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος(υπερβολική εφίδρωση, παθολογική αίσθηση του θερμού και του ψυχρού, σμηγματόρροια, ορθοστατική υπόταση, σεξουαλική δυσλειτουργία, δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης και εντέρου)
- Αισθητικές διαταραχές (ανοσμία, διαταραχές οπτικής αντίληψης του χώρου, διαταραχές της ιδιοδεκτικότητας, παραισθησίες, πόνος)
- Γνωσιακές και Συναισθηματικές/ Συμπεριφορικές διαταραχές(εκτελεστική δυσλειτουργία, προβλήματα λειτουργικής μνήμης, σύγχυση/άνοια, απάθεια, εμμονική –παρορμητική συμπεριφορά)
- Διαταραχές ύπνου(υπερβολική υπνηλία, αϋπνία, υπνική άπνοια, νυκτουρία, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου ταχέων οφθαλμικών κινήσεων (REM)
Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής θεραπεία της νόσου ή ένας τρόπος αποτροπής της εξέλιξης της. Υπάρχουν όμως αρκετά φάρμακα που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα για πολλά χρόνια, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής. Η φαρμακευτική θεραπεία στηρίζεται στην αναπλήρωση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Υπάρχει, επίσης, και η χειρουργική αντιμετώπιση, όταν τα φάρμακα έχουν μεν δράση, αλλά δεν ελέγχουν συνεχώς τα συμπτώματα. Οι ασθενείς πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια για να είναι κατάλληλοι για την χειρουργική αντιμετώπιση. Η συμβουλή μιας εξειδικευμένης σε αυτή την μέθοδο ομάδας είναι απαραίτητη.
Η Φυσιοθεραπευτική Παρέμβαση έχει στόχο:
- Nα μεγιστοποιήσει τη λειτουργικότητα του ασθενή στα πλαίσια της εξελισσόμενης παθολογίας, όπως στάση, ισορροπία, βάδιση και κόπωση
- Να προλάβει δευτεροπαθείς επιπλοκές όπως,έκπτωση της φυσικής κατάστασης και μυοσκελετικές αλλοιώσεις, που σχετίζονται με τη δυσκαμψία, το έλλειμμα έκτασης και της στροφής κορμού
- Την πρόληψη πτώσεων
Tο εξατομικευμένο πρόγραμμα της φυσιοθεραπευτικής παρέμβασης περιλαμβάνει κυρίως εξειδικευμένη κινησιοθεραπεία και πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή με τη διάρκεια της συνεδρίας να κυμαίνεται στα 45-60 λεπτά για λόγους κόπωσης, και με την συχνότητα τους στις 2-3/εβδομάδα, προκειμένου να υπάρξει ένα σημαντικό κλινικό αποτέλεσμα.
Του Γεράσιμου Καββαδία, Φυσικοθεραπευτή
