Αποκαλυπτικός για τον τρόπο σκέψης που έχει μια μεγάλη σχολή αυτοδιοίκησης είναι ο δημόσιος διάλογος με φορείς που έγινε στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης της Βουλής προ ημερών, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών που επιφέρει αλλαγές στον Καλλικράτη. Η νομοθετική αυτή ρύθμιση καλύπτει ένα μεγάλο εύρος ζητημάτων στους δήμους, που δίχασαν ή προβλημάτισαν τις τοπικές κοινωνίες από την εφαρμογή της διοικητικής μεταρρύθμισης το 2010. Ενδεικτικά, περιλαμβάνεται η ενεργοποίηση του ελεγκτή νομιμότητας, η δυνατότητα ρύθμισης χρεών προς τους ΟΤΑ, η καθιέρωση μητρώου για τα νομικά πρόσωπα των Δήμων, η εξουσία του Δημάρχου να μετακινεί υπαλλήλους κ.ο.κ.
Αξίζει όμως μια ειδική αναφορά στο θεσμό του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, διότι η σωστή και εύρυθμη λειτουργία του είναι δείκτης δημοκρατίας και πολιτισμού για μια μεγάλη διοικητική δομή όπως είναι οι ενοποιημένοι Δήμοι και βέβαια οι Περιφέρειες. Πρόκειται για θεσμό που διαμεσολαβεί μεταξύ των πολιτών και των αιρετών, ώστε να διευθετούνται οποιουδήποτε είδους διαφορές. Με λίγα λόγια, πρόκειται για το θεσμό που θέτει σε κανόνες στις σχέσεις που μέχρι πρόσφατα ήταν αποκλειστικά πελατειακές ή απλώς προσωπικές.
Έχει λοιπόν ενδιαφέρον η θέση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, του επίσημου δηλαδή εκπροσώπου των δημάρχων της χώρας, όπως την εξέφρασε ο πρόεδρός της και δήμαρχος Καλλιθέας, Κώστας Ασκούνης: “Αυτός ο θεσμός, με βάση τους 12 ελέγχους που έχουμε, δεν εξυπηρετεί κάτι. Δεν βοηθάει”. Σημείο τριβής στο νομοσχέδιο είναι ο προτεινόμενος από την κυβέρνηση τρόπος να ξεπεραστεί το εμπόδιο της αυξημένης πλειοψηφίας που προέβλεπε ο Καλλικράτης για την ψήφιση και ανάδειξη Συμπαραστατών. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Εσωτερικών πρότεινε να ορίζει Συμπαραστάτη ο γενικός γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης (διορισμένος από την κυβέρνηση) σε περίπτωση που η εκλογή καθίσταται αδύνατη.
Επί του νομοσχεδίου, η θέση του Κώστα Ασκούνη, είναι η εξής: “Κρίνουμε απαράδεκτο η επιλογή του Συμπαραστάτη του Δημότη να συντελείται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και ζητάμε να αποσυρθεί και να παραμείνει ως έχει μέσα στον Καλλικράτη”. Με άλλα λόγια αυτό που πραγματικά επιθυμεί ο εκπρόσωπος των δημάρχων είναι να συνεχίσει αδιατάρακτα και την επόμενη πενταετία η αποτυχημένη εφαρμογή ενός πετυχημένου μέτρου.
Για να είμαστε ειλικρινείς, ούτε η κυβέρνηση αντιμετώπισε το θέμα με τη δέουσα προσοχή. Η πρόβλεψη κυβερνητικού διορισμού των Συμπαραστατών όταν δεν γίνεται κατορθωτό να εκλεγούν έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το πνεύμα του Καλλικράτη να έχει το πρόσωπο στη θέση αυτή την ευρεία αποδοχή της τοπικής κοινωνίας. Στην πραγματικότητα, η ύπαρξη παράλληλα εκλεγμένων και “δοτών” Συμπαραστατών δημιουργεί ένα θεσμό δύο ταχυτήτων. Το απλούστερο θα ήταν να καταργηθεί η πρόβλεψη για αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου, μιας και η συναίνεση έστω της πλειοψηφούσας παράταξης εγγυάται μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση από μια απόφαση ενός κυβερνητικού γραφειοκράτη.
Δεν είναι όμως αυτό το σκεπτικό του υπουργού Εσωτερικών. Αντιγράφουμε ένα αποκαλυπτικό σημείο των όσων είπε στην Επιτροπή: “Τρία χρόνια εφαρμογής του «Καλλικράτη», όποιος Δήμος δεν ήθελε να ορίσει Συμπαραστάτη του Δημότη δεν το έκανε. Κρυβόταν πίσω από την πλειοψηφία και κανείς δεν τον όριζε. Κάποια στιγμή δεν θα πρέπει και αυτοί οι οποίοι είναι οι ταγοί των τοπικών κοινωνιών να υποχρεωθούν με κάποιον τρόπο, αφού δεν το κάνουν από μόνοι τους;”.
Σύντομα θα έχουμε το αποτέλεσμα της διαβούλευσης που έγινε αποτυπωμένο σε νόμο που θα ψηφίσει η Βουλή. Το ερώτημα είναι αν το θέμα αυτό με όλες του τις προεκτάσεις απασχολήσει την προεκλογική περίοδο που διανύουμε. Η προφανής απάντηση από τα μέχρι στιγμής δεδομένα είναι όχι…
Εναλλακτικές υπάρχουν
Ο κοινοβουλευτικός διάλογος με τους φορείς ανέδειξε ότι το πρόβλημα εκλογής Συμπαραστατών του Δημότη και της Επιχείρησης απασχολεί πολύ. Παράλληλα, δημοσιοποιήθηκαν μέσω του διαλόγου αυτού εναλλακτικές προτάσεις που αν μη τι άλλο, παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Όπως η πρόταση του βουλευτή Μιχάλη Ταμήλου: “Θα μπορούσε η πλειοψηφία να επιλέγει κάποιον από μια ομάδα προσώπων που θα πρότεινε η αντιπολίτευση. Δηλαδή, επειδή αυτόν που προτείνει η πλειοψηφία ουδέποτε θα τον δεχτεί η αντιπολίτευση ή να προτείνονται από άτομα τα οποία έχουν υπηρετήσει παλαιότερα την αυτοδιοίκηση ως δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες ή να προτείνει η αντιπολίτευση 5 – 6 ονόματα από όλες τις παρατάξεις και εξ αυτών να επιλέγει έναν η πλειοψηφία, για να μπορεί πραγματικά να συμπαρίσταται στα προβλήματα του δημότη που προκύπτουν από την κακή λειτουργία της κάθε δημοτικής αρχής”.
Άλλη πρόταση έθεσε ο βουλευτής Κυριάκος Βιρβιδάκης: “Η επιλογή θα γίνεται από ένα σώμα στο οποίο θα μετέχει ο δήμαρχος, ο επικεφαλής της μείζονος πλειοψηφίας και οι διατελέσαντες δήμαρχοι από την εφαρμογή του «Καποδίστρια» και αν με τον «Καλλικράτη» συνενώνονται περισσότεροι από ένας δήμος από αυτούς που ήταν στον «Καποδίστρια», οι δύο ή τρεις από τους δύο ή τρεις μεγαλύτερους δήμους θα αποτελούν το σώμα αυτό. Θα είναι ένα σώμα 12 – 17 ατόμων, πολύ μικρότερο από ό,τι είναι το δημοτικό συμβούλιο. Θα προβλέπονται τρεις ψηφοφορίες. Η εκλογή θα γίνεται με απόλυτη πλειοψηφία των μελών στην πρώτη ψηφοφορία. Αν δεν επιτευχθεί αποτέλεσμα, θα γίνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων και, αν δεν επιτευχθεί αποτέλεσμα, θα γίνεται τρίτη ψηφοφορία με τη σχετική πλειοψηφία των παρόντων και, σε περίπτωση ισοψηφίας, κλήρωση”.
Του Γιώργου Λαουτάρη από τον Παλμό Γλυφάδα
